Whatever will be, will be là gì

Những c�u n�i c�u văn nổi tiếng bị dịch sai...

( C�u n�i nổi tiếng của Tổng Thống Kennedy (Ask not ...), Que sera sera , ��Bất muội nh�n quả !�� ... )

��������������������������� L� Anh Ch�

__________________________________________

D�n B�i :

I) C�u n�i nổi tiếng của Tổng Thống Kennedy

II) T�i c� dịch (dịch đ�ng) c�u n�i nổi tiếng n�y của Tổng Thống Kennedy

III) �Đừng (đ�i) hỏi� l� ��Don�t ask�� chẳng phải �Ask not�

IV) K� giả Ph�p dịch sai l� �Ne demandez pas�

V) �Ask not what� phải được dịch l� �H�y đ�i hỏi : chẳng phải điều

VI) Doris Day h�t �Que sera sera� trong một phim của Hitchkoch

VII) �Que sera sera� sai văn phạm

VIII) �Que sera sera� l� bị dịch sai từ c�u �whatever will be, will be�

IX) V� Ng� chẳng c� nghĩa l� "Kh�ng c� Ng�" , m� l� "chẳng phải l� Ta"

X) Trời đất bất nh�n

XI) Tổ B�ch Trượng n�i ��Bất muội nh�n quả !��

__________________________________________

B�i n�y n�i về sự dịch sai những c�u n�i c�u văn nổi tiếng như

_-C�u n�i nổi tiếng của Tổng Thống Kennedy (Ask not ...)

_-b�i ca �Que sera sera�

Sau đ�, những c�u n�i c�u văn đạo nổi tiếng, chữ H�n v� chữ H�n-Việt:

_-V� Ng�

_-Thi�n địa bất nh�n

_-Bất muội nh�n quả ! ...

TNKT = Trang Nh� Kiến T�nh

I) C�u n�i nổi tiếng của Tổng Thống Kennedy

C�u n�i nổi tiếng của Tổng Thống Kennedy :

Ask not what your country can do for you, ask what you can do for your country

II) T�i c� dịch (dịch đ�ng) c�u n�i nổi tiếng n�y của Tổng Thống Kennedy

Trong b�i

75)�������� B�nh Ng� Đại C�o l� của Vua L� Th�i Tổ chẳng phải của Nguyễn Tr�i !

������������� ( B�i hịch kể tội T�o Th�o l� của Vi�n Thiệu, chẳng phải của Trần L�m.�� ��C�u n�i nổi tiếng của Tổng Thống Kennedy l� của Kennedy chẳng phải của Shriver )

T�i c� tạm dịch (dịch đ�ng) c�u n�i nổi tiếng n�y của Tổng Thống Kennedy như sau:

H�y đ�i hỏi : chẳng phải những điều tổ quốc c� thể l�m cho anh

H�y đ�i hỏi : những điều anh c� thể l�m cho tổ quốc anh

III) �Đừng (đ�i) hỏi� l� ��Don�t ask�� chẳng phải �Ask not

C�u n�i của Tổng Thống Kennedy :

Ask not what ...

thường được (bị) người ta dịch l�

Đừng (đ�i) hỏi điều m� ...

Dịch như vậy l� SAI v�:� �Đừng (đ�i) hỏi� l� ��Don�t ask�� chẳng phải �Ask not�

IV) K� giả Ph�p dịch sai l� �Ne demandez pas�

Mấy th�ng trước, tr�n radio Ph�p (RMC) , c� b�i b�nh luận về Tổng Thống Kennedy , v� người ta lại n�i về� C�u n�i nổi tiếng của Tổng Thống Kennedy: C�u n�i của Tổng Thống Kennedy , tiếng Anh, được truyền thanh lại (giọng nhỏ); c�ng với c�u dịch, tiếng Ph�p, �m thanh lớn hơn. T�i nghe thấy rằng K� giả Ph�p đ� dịch sai l� �Ne demandez pas� (�Ne demandez pas� c� nghĩa l� �Đừng (đ�i) hỏi�, dịch sai của �ask not� _-bản dịch cũ, v�o thập ni�n 1960)

C� lẽ rằng hồi đ� (v�o thập ni�n 1960), v� K� giả Ph�p đ� dịch sai, n�n người Việt cũng dịch sai theo?

V) �Ask not what� phải được dịch l� �H�y đ�i hỏi : chẳng phải điều

�Ask not� thuộc v�othể khẳng định của mệnh lệnh, c�n �not� l� phủ định của t�c từ theo sau, l� phủ định của t�c từ what; cho n�n �not� chẳng phải l� �đừng�, m� l� �chẳng phải what�, tức l� �chẳng phải điều m�

Do đ�,

�Ask not what� phải được dịch l� �H�y đ�i hỏi : chẳng phải điều m�

VI) Doris Day h�t �Que sera sera� trong một phim của Hitchkoch

C� v�i ng�y (v�o thập ni�n 1960), dư luận, b�o ch� ở nước ta, cũng b�n luận s�i nổi về việc:

Doris Day h�t �Que sera sera� trong một phim của Hitchkoch

(B�n rằng c� Doris Day h�t rất hay v� cụm từ �Que sera sera� rất hay)

Rất dễ nhận thấy rằng

VII) �Que sera sera� sai văn phạm

�Que sera sera� sai văn phạm, bởi lẽ �Que� bao giờ cũng l� t�c từ chẳng phải l� chủ từ.

Hồi ấy, t�i đọc những b�i tr�n b�o về �Que sera sera�, v� ngạc nhi�n v� thấy rằng chẳng c� ai n�i rằng �Que sera sera� sai văn phạm

VIII) �Que sera sera� l� bị dịch sai từ c�u �whatever will be, will be�

a) Một h�m, v�o thập ni�n 1980, t�i đang đi dạo tr�n đường phố Ba L�, bỗng thấy c� một rạp h�t đang chiếu phim trong đ� c� b�i ca �Que sera sera� , (rạp h�t n�y thường chiếu phim Mỹ cũ, n�i tiếng Anh, phụ đề Ph�p-ngữ _-t�i thường v�o rạp h�t n�y xem phim Mỹ cũ, khi n�o nhớ tiếng Anh, th� v�o xem ở rạp h�t n�y), t�i b�n v�o xem phim. Đ� l� lần đầu ti�n t�i xem phim �The man who knew too much�; phim của Hitchkoch n�n rất hay; xem m�i đến đoạn Doris Day h�t �Que sera sera�, trong t�a đại sứ, giọng ca lảnh l�t, lảnh l�t, lảnh l�t, chơi vơi ...

Nghe xong b�i ca, t�i tự bảo:

T� ra l� thế! �Que sera sera� l� bị dịch sai từ c�u �whatever will be, will be�

(c�u �whatever will be, will be� c� trong b�i ca, ch�nh ra l� tựa đề b�i ca)

b) dịch chữ �what� sang tiếng Ph�p: c� vấn đề, vấn đề l�

_-chữ �what� c� thể l� chủ từ, c� thể l� t�c từ

_-c�n chữ �que� bắt buộc phải l� t�c từ

_-đ� l� chữ �what�, �whatever� th� lại kh� th�m

c) c�u �whatever will be, will be� c� kẻ đ� dịch sang tiếng ta, l� �c�i g� (phải) đến, sẽ đến� . Dịch sang tiếng ta như vậy th� chỉnh về văn phạm. L� do l� v� chữ �c�i g�� giống như �what� c� thể l� chủ từ, c� thể l� t�c từ. Nhưng �c�i g� l� �what� chưa phải l� �whatever�; whatever thường được dịch l� �bất cứ c�i g�; tuy thế, �bất cứ c�i g� (phải) đến, sẽ đến� c� thể đứng gọn trong một c�u ca hay kh�ng?

d) B�n th�m: �bất cứ c�i g� thường được ngườI Việt ta dịch sang tiếng Ph�pl� � n�importe quoi�; nhưng người Ph�p

_-thường d�ng cụm từ n�importe quoi, với � ch� bai

_-c�n cụm từ �bất cứ c�i g�, kh�ng với � ch� bai th� l� �quoi que ce soit�

(Chữ Ph�p phức tạp như thế đ�!)

e) c�u �what will be, will be� c� thể dịch sang tiếng Ph�p l� �Ce qui sera, sera�. Dịch sang tiếng Ph�p như vậy th� chỉnh về văn phạm; nhưng h�t l�n th� kh�ng k�u bằng �Que sera sera�.

Kh�ng những thế, đ� l� �what� chưa phải l� �whatever� ...

Bước sang chữ H�n v� chữ H�n-Việt ...

IX) V� Ng� chẳng c� nghĩa l� "Kh�ng c� Ng�" , m� l� "chẳng phải l� Ta"

Tr�n Trang Nh� Kiến T�nh, t�i thường đề cập đến sự hiểu lầm chữ V� Ng�: V� Ng� chẳng c� nghĩa l� "Kh�ng c� Ng�" , m� l� "chẳng phải l� Ta"

Đại � những điều đ� n�i tr�n Trang Nh� Kiến T�nh, về �V� Ng��:

a) Người ta thường hiểu lầm ,d�ng lầm chữ Ng�, V� Ng�

V� Ng� chẳng c� nghĩa l� "Kh�ng c� Ng�" , m� l� "chẳng phải l� Ta" , "chẳng phải l� Ng�".

Trong Kinh V� Ng� Tướng, Phật đ� lập đi lập lại lời giải th�ch V� Ng� :

{{ - C�i n�y kh�ng phải của t�i, đ�y kh�ng phải l� t�i, c�i n�y kh�ng phải l� tự ng� của t�ị }}

R� r�ng rằng V� Ng� l� "chẳng phải l� Ta".

Vọng T�m l� V� Ng� v� Vọng T�m chẳng phải l� ta. C�i "chẳng phải l� ta" n�y Phật gọi l� V� Ng�.

Vọng T�m l� V� Ng�. C�i m� ch�ng sinh tưởng l� ta, thật chẳng phải l� ta. C�i m� ch�ng sinh gọi l� Bản Ng�, Phật gọi l� V� Ng�.

Thực trạng của (Vọng) T�m l� V� Ng� _l� �chẳng phải l� ta�

b) Do qu�n chiếu như tr�n

������ (Sắc,Thọ, tưởng, h�nh, thức l� v� thường, khổ n�o v� tạm bợ,

������ cho n�n,

������ Sắc, thọ, tưởng, h�nh, thức chẳng phải l� Ta, chẳng phải l� Tự Ng� của ta)

m� thấy V� Ng�

c) Trong Phật Ph�p, chữ Ng� c� nghĩa tốt , l� Thường v� Hạnh-ph�c (Tr�i với v� thường, khổ n�o)

Trong Phật Ph�p, chữ V� Ng� c� nghĩa xấu , l� v� thường, khổ n�o

d) Trong Kinh V� Ng� Tướng , Phật chỉ n�i

������ Sắc, thọ, tưởng, h�nh, thức chẳng phải l� Ta, chẳng phải l� Tự Ng� của ta

m� Phật kh�ng chỉ dạy: c�i g� l� Ta ? c�i g� l� Ng� ?

M�i đến khi giảng Đại thừa, Phật mới chỉ dạy rằng:

������ c�i Ta thật l� Ch�n T�m, l� Phật T�nh, l� Ch�n Ng�

e) Xem b�i

������ Từ V� Ng� đến Ch�n Ng� _con đường hợp l� v� hiển nhi�n !

X) Trời đất bất nh�n

Trong b�i

101) ������ Phật T�nh l� V� Sinh chẳng phải Bất Sinh. A La H�n l� Bất Sinh chẳng phải V� Sinh . . .����� ������ (B�i n�y cũng đăng tr�n Trang Nh� L�AnhCh�, nhưng với tựa đề �Tiểu Long Nữ thất trinh chớ chẳng bất trinh ...�)

T�i c� đề cập đếnc�u:

Thi�n địa bất nh�n

(Đạo Đức Kinh của L�o Tử)

c�u n�y thường được người nước ta dịch l�

trời đất kh�ng c� l�ng nh�n

Dịch như vậy th� kh�ng ổn, v� �bất nh�n� kh�ng c� nghĩa l� �kh�ng c� l�ng nh�n� ; phải dịch l� :

trời đất bất nh�n

(�bất nh�n� l� chữ H�n Việt, ta quen d�ng, d�ng thường ; n�n

trời đất bất nh�n

c� nghĩa r� r�ng (Chữ �bất� c� nghĩa phản lại , n�n �bất nh�n� kh�ng c� nghĩa l� �kh�ng c� l�ng nh�n (từ)�, m� c� nghĩa phản lại với �nh�n từ�, tức l� t�n nhẫn, t�n �c))

XI) Tổ B�ch Trượng n�i ��Bất muội nh�n quả !��

a) Lược truyện ��Tổ B�ch Trượng độ hồ ly��:

Mỗi ng�y Sư (B�ch Trượng ) thăng t�a thường c� một cụ gi� theo ch�ng nghe ph�p. Một h�m mọi người giải t�n rồi m� cụ kh�ng đi. Sư mới hỏi

"�ng c�n muốn hỏi g� ?".

Cụ gi� đ�p :

"T�i chẳng phải th�n người. Đời trước t�i vốn l�m trụ tr�. C� người tham học hỏi t�i : "Bậc đại tu h�nh c� c�n rơi v�o nh�n quả kh�ng?". T�i đ�p :��Kh�ng rơi nh�n quả�� ("Bất lạc nh�n quả"), n�n bị đọa l�m th�n D� Hồ tinh (chồn) đ� năm trăm năm. Nay xin H�a Thượng từ bi chỉ dạy để t�i được giải tho�t th�n chồn.

Sư n�i : "�ng hỏi lại ta ".

Cụ gi� b�n hỏi : " Bậc đại tu h�nh c� c�n rơi v�o nh�n quả kh�ng?".

Sư n�i : ��Bất muội nh�n quả !�� (tức l� ��Kh�ng lầm nh�n quả !��)

Cụ gi� b�n đảnh lễ v� thưa rằng : "Nay nương đại ng�n của H�a Thượng, t�i đ� si�u tho�t th�n D� Hồ, t�i ở hang sau n�i, xin H�a Thượng lấy lễ tống t�ng theo nh� sư cho".

b) những bản dịch của ��Bất muội nh�n quả !��

Tổ B�ch Trượng n�i : ��Kh�ng lầm nh�n quả !�� Nguy�n văn c�u chữ H�n l� ��Bất muội nh�n quả !�� HT Thanh Từ dịch l� ��Kh�ng lầm nh�n quả !��, v�o đầu thập ni�n 1970, trong cuốn Thiền Đốn Ngộ

1) Dịch l� ��Kh�ng lầm nh�n quả !�� th� qu� đ�ng rồi !

2) V�o thập ni�n 1990, cố HT Duy Lực dịch l� ��nh�n quả r� r�ng !��. Dịch như vậy, th� kh�ng đ�ng lắm.

(cố HT Duy Lực thiền l� cao th�m, nhưng v� l� gốc người Hoa, n�n đ�i khi c�ch h�nh văn chữ Việt kh�ng được chỉnh)

3) Tệ hại nhất l� c� một bản dịch Anh Ngữ ho�n to�n sai, người Việt lại học s�ch chữ Anh v� dịch lại ra tiếng Việt l� :

_Kẻ gi�c ngộ vẫn c�n chịu luật nh�n quả

Dịch như vậy th� SAI B�t , chẳng c� g� l� ��Bất muội nh�n quả!��, lại mất đi hết sắc th�i chuyển ngữ của Thiền-t�ng !

*

*

* L� Anh Ch� *.

_____________

Kinh s�ch tham khảo

Kinh:

������ Kinh Đại B�t Niết B�n, dịch giả Th�ch Tr� Tịnh

������ Kinh Đại B�t Niết B�n, Kinh Trường Bộ (Nhị Thừa),dịch giả Th�ch Minh Ch�u

������ Đại Thừa Kim Cang Kinh Luận

������ Cuộc đời Đức Phật (Tr�ch dẫn Kinh), dịch giả Th�ch Trung Qu�n

������ Kinh Kim Cang, dịch giả Đo�n Trung C�n

������ Kinh Kim Cang, dịch giả Th�ch Tr� Tịnh

������ Kinh Kim Cang v� Ch�nh Ph�p chưa từng c�, dịch v� ch� giải: Th�ch Huyền Vi

������ Kinh Kim Cang, dịch giả Th�ch Duy Lực

������ Kinh Kim Cang, dịch giả Th�ch Thiện Hoa

������ Kinh Lăng Nghi�m,� dịch giả�� Tr� Độ v� Tuệ Quang

������ Kinh THỦ LĂNG NGHI�M T�NG TH�NG, dịch giả Th�ch Nhẫn Tế

������ Kinh Trường A H�m,� dịch giả�� Th�ch Thiện Si�u

������ Kinh Trường Bộ (Nhị Thừa),dịch giả Th�ch Minh Ch�u

������ Kinh V� Ng� Tướng, dịch giả Phạm Kim Kh�nh

������ Ph�p Tr�ch Lục, Huỳnh văn Niệm tr�ch lục.

Ngữ Lục (đến đời Lục Tổ):

������ S�u cửa Thiếu Thất, Đạt Ma Sư Tổ, dịch giả Tr�c Thi�n

������ Kinh Ph�p Bảo Đ�n, Lục Tổ, dịch giả Th�ch Duy Lực

������ Kinh Ph�p Bảo Đ�n, Lục Tổ, dịch giả Th�ch Minh Trực

������ Chứng Đạo Ca, Huyền Gi�c, dịch giả Tr�c Thi�n

Ngữ Lục (sau đời Lục Tổ):

������ B� Trượng Ngữ Lục, dịch giả Th�ch Duy Lực

������ Truyền T�m Ph�p Yếu, Ho�ng B�, dịch giả Th�ch Duy Lực

������ Cội nguồn truyền thừa v� phương ph�p tu tr� của thiền t�ng, Nguyệt Kh�, dịch giả Mai Ph�c Hiền

������ Chơn t�m trực thuyết, Phổ Chiếu

������ L�m Tế Ngữ Lục

������ Thiền Đốn Ngộ, nhiều t�c giả: Huyền Gi�c, Huệ Hải, Thạch Th�nh Kim, O�nh Sơn,� Hư V�n; dịch giả Th�ch Thanh Từ

������ Tọa Thiền Luận, Đại Gi�c, dịch giả Như Hạnh

������ Tu t�m quyết, Phổ Chiếu

Từ Điển:

������ Phật Quang Đại Từ Điển

������ Phật Học Từ Điển, Đo�n Trung C�n

������ Từ Điển Phật Học, Ch�n Nguy�n _ Nguyễn Tường B�ch

S�ch :

������ Nam Hoa Kinh, Trang Tử, dịch giả Ng� Tất Tố

������ Nam Hoa Kinh, Trang Tử, dịch giả Nguyễn Hiến L�

������ Tứ Diệu Đế, Th�ch Thiện Hoa

������ Mặc Tử,� Nguyễn Hiến L�

������ Cuộc đời Th�nh Tăng Đại Ca Diếp, Nguyễn Điều,

������ Cuộc đời T�n Giả X� Lợi Phất, Nguyễn Điều,

������ Cuộc đời T�n Giả Mục Kiền Li�n, Nguyễn Điều,

������ Đường M�y Tr�n Đất Hoa, Th�ch Hằng Đạt v� Nguy�n Phong

������ Phật Gi�o Kh�i Luận, Th�ch Chơn Thiện,

������ Thiền Sư Việt Nam, Th�ch Thanh Từ

������ Tổ Thiền T�ng, Th�ch Thanh Từ

������ Thiền Đạo Tu Tập, Trương Trừng Cơ, dịch giả Như Hạnh

������ Triết Học Trần Th�i T�ng, Nguyễn Đăng Thục

������ Thiền Luận, D.T Suzuki, Tr�c Thi�n dịch, NXB An Ti�m, S�i G�n 1973

������ Cổ Học Tinh Hoa, Nguyễn văn Ngọc v� Trần L� Nh�n

������ Nho Gi�o, Trần Trọng Kim

������ Việt Nam Phật Gi�o sử luận,� Nguyễn Lang, NXB Văn Học, H� Nội 1994

������ Cao Tăng Dị Truyện, Hạnh Huệ bi�n dịch

*

*

Trang Nh� Kiến T�nh��� www.kientanh.com

������ Mục Lục Thơ AiBảo Gi�Lay

������������� Mục Lục Thơ �Đặc Biệt�������

������ Mục Lục Thơ �Hoa�

������������� Mục Lục Thơ �họa thơ, lẩy Kiều�

������ Mục Lục Thơ �Mu�n Thiền�

������������� Mục Lục Thơ T�m

��������������������������� Mục Lục Thơ Thiền To�n

������ Mục Lục Thơ �Trăng�

������������� �Mục Lục Thơ �Vạn Trăng�

�������������������� Mục Lục Thơ �x Phật x�

��������������������������� Mục Lục Thơ �x T�nh x�

������ Mục Lục Thơ �x Thiền x������

������������� Mục Lục Thơ Xu�n Tết

������ Mục Lục của Mục Lục Thơ

Mục Lục ��Kiến T�nh Th�nh Phật��

Mục Lục "Kh�ng Trụ"

Mục Lục của Mục Lục Đoản Luận

------------------------------------------------------------------

* Trang Ch�nh * Mục Lục * Luận 1 * Luận 2 * Thơ 1 * Thơ 2

------------------------------------------------------------------------------

* Hộp Thư �* Nối kết Trang Nh� Phật Ph�p Việt Nam * Nối kết Văn Học *

------------------------------------------------------------------------------

* B�i Xưa * B�i mới Kiến T�nh * B�i mới Trang L�AnhCh� *

�---------------------------------------------------------------

*

Li�n Kết TrangNh� L�AnhCh�:

* Trang Ch�nh * ML_ViệtSử,Văn * ViệtSử, Văn 3 * ViệtSử, Văn 4 * B�i mới L�AnhCh� *

Video liên quan

0 nhận xét: