Xin chào các bạn trẻ của Chương Khởi Điểm! Ngoài chương trình Management Trainee thì những chương trình tuyển Fresher của các công ty vẫn thuộc dạng hot hit và được các bạn trẻ săn đón rất nhiều vì những ưu đãi, phúc lợi và lộ trình phát triển nghề nghiệp tốt. Vì vậy ngày hôm nay, chị Thư rất vinh dự được một bạn trẻ giấu mặt chia sẻ về chặng đường trải nghiệm kì tuyển dụng này với phòng Sales hay còn gọi là Customer Development ở một số công ty. Bạn đã thành công và vượt qua hết các vòng tuyển dụng của kì thi này tại một công ty đa quốc gia hết sức xịn sò (hiện tác giả chưa muốn lộ diện nên chị xin phép giấu nhân thân nha ^^). Cảm ơn bạn trẻ thật nhiều vì đã nhận lời chia sẻ cùng chị và các bạn của Chương Khởi Điểm nha!

Giờ thì vô bài nào! Vì bạn giấu mặt nên chị tạm gọi bạn là anh nghen ^^, còn thực tế là anh hay chị, và đậu chương trình vào năm nào, có nhận offer tại công ty không thì cũng không quan trọng nha!

Giới thiệu về bản thân

Anh học ngành kinh tế đối ngoại trường Ngoại Thương. Trước đây, anh đã từng thử làm công việc đúng chuyên ngành cho một công ty trong 2 tháng, nhưng cảm thấy ngành đó không thú vị lắm. Anh nhận ra mình thích giao lưu nhiều hơn, làm việc về con người nhiều hơn nên quyết định ko làm xuất nhập khẩu nữa mà sẽ chọn một công việc phù hợp với tính cách và sở thích của mình. Anh chia sẻ trải nghiệm thi Sales Fresher của mình dưới góc nhìn của một người từng trải qua vòng thi này, mong là giúp ích được các bạn một phần nhé!

Lí do lựa chọn chương trình Fresher tại công ty đa quốc gia ngành Sales

Ban đầu anh nghĩ là mình không có cơ hội vì hoàn toàn chưa từng có kinh nghiệm gì về Sales, và tiếng Anh của anh cũng không tốt lắm trong khi nghe đồn là các chương trình tuyển dụng của công ty đa quốc gia phải vận dụng Tiếng Anh nhiều lắm. Tuy nhiên sau đó anh nghĩ tại sao phải giới hạn bản thân, và thử thì cũng có mất mát gì đâu, nên quyết định ứng tuyển cho chương trình.

Các vòng thi của chương trình

Gồm 4 vòng: Application Form, Online Test, Group Work, Initial Interview, Field Challenge, Final Interview.

Trải nghiệm qua từng vòng thi

Application form

Anh nghĩ là các bạn nên đầu tư vào phần điền form vì đây là vòng đầu tiên ấn tượng đầu tiên mà bạn được trực tiếp tạo ra với nhà tuyển dụng. CV đính kèm nhưng có thể chưa nêu bật lên được hết những điểm nổi bật của chính bạn, hay thể hiện được sự quan tâm, đam mê của bạn với ngành nghề nên cách bạn trả lời giúp bạn giải đáp được những thắc mắc này của nhà tuyển dụng.

Những câu hỏi trong form không phải là để test kỹ năng viết của bạn mà là để nhà tuyển dụng thật sự hiểu bạn. Vì vậy những câu hỏi trong form sẽ như một buổi phỏng vấn mini với các mục phổ biến như

• Hỏi về công ty, về lí do bạn chọn công ty và chọn chương trình
• Hỏi về bản thân bạn: như điểm mạnh, điểm yếu, tính cách, lộ trình sự nghiệp mong muốn của bạn, hay những thành tích bạn từng đạt được, đặc biệt là những cơ hội bạn đã từng đảm nhiệm những vai trò dẫn dắt team (vì chương trình Fresher hay Management Trainee đều là chương trình đào tạo nhân tài của công ty hướng tới mục tiêu giúp bạn phát triển và trở thành Manager trong vài năm nên bạn cần có sẵn tố chất leadership)

Với các câu hỏi dạng essay bạn có thể thể hiện sự sáng tạo của mình. Tuy nhiên, với anh ở vòng này quan trọng nhất vẫn là sự chân thật. Hơn nữa, anh cũng biết công việc của mình là Sales với đặc tính thường cần những người nhanh gọn, đi thẳng vào vấn đề nên cũng theo định hướng đó mà điền form.

Anh rất đầu tư cho chương trình tuyển dụng này nên thay vì chỉ làm CV, nghiền ngẫm về bản thân, anh dành thêm nhiều thời gian để đọc hết bài giới thiệu về công ty, về chương trình, bài livestream, v.v để có định hướng và thông tin cho những phần trả lời của mình trong form. Nhấn mạnh lại lần nữa là các bạn nên nắm rõ yêu cầu công việc vì bạn sẽ thể hiện được sự tìm tòi, chân thành và phù hợp của mình.

Online test

Đề online test khá thú vị gồm tổng hợp nhiều dạng câu hỏi (từ các phép nhân đơn giản, IQ, verbal, number, tính tăng trưởng, kiến thức kinh tế đến những câu phân tích vấn đề như cho đoạn văn đơn giản và bạn sẽ chọn những vấn đề rút ra được từ câu chuyện đó, v.v) Theo như anh trò chuyện cùng các bạn cùng thi thì đợt này đề của mỗi người mỗi khác và nghe đâu độ khó cũng khác nhau.

Online test diễn ra trong khoảng 30 phút với đâu đó 20-30 câu hỏi. Có thể là đề mỗi câu không khó nhưng trong thời lượng quá ngắn mà phải trả lời nhiều câu hỏi thì đây thực sự là một thách thức. Hoặc có những câu rất khó mà vài ngày sau anh cố gắng tìm câu trả lời cũng không suy nghĩ được, nên cần phải có chiến lược để không quá tốn thời gian vào những câu hỏi này với thời lượng ngắn ngủi.

Bạn nên lên mạng tìm hiểu tham khảo các dạng online test trước, dĩ nhiên bạn sẽ không thể nhớ hết các quy luật nhưng làm nhiều sẽ giúp bạn có được một độ nhanh nhạy nhất định.

Group work

Vì đã được BTC thông báo các vòng thi từ sớm nên anh và các bạn cũng đã chuẩn bị tâm lý trước là sẽ có vòng thuyết trình nhóm. Sau khi có kết quả vòng 2 (vòng online test) thì BTC công bố danh sách nhóm. Thời điểm biết nhóm là khoảng 4 ngày trước khi thi và mỗi nhóm có khoảng 5 người. Công ty không hướng dẫn cụ thể 5 ngày bạn sẽ làm gì, và cũng không công bố đề trước.

Nhóm của anh tự giác kết nối, làm quen nhau trước bầu nhóm trưởng, tự đưa ra những thông tin mà nghĩ là công ty có thể đề cập background công ty, ma trận công ty, SWOT của công ty cũng như tự đặt ra những câu hỏi có thể xảy ra. Sau đó nhóm phân công mỗi bạn tìm hiểu những vấn đề thị trường như ảnh hưởng của tình hình kinh tế/văn hóa/xã hội, những hoạt động chính tại Việt Nam tới tình hình kinh doanh của công ty, tự đặt ra những case study giả định và quy định trước với nhau cách phân công trong nhóm thế nào, thời gian làm bài ra sao, ai làm slide, ai sẽ là người bấm thời gian, v.v Ngày nào nhóm của anh cũng hẹn tụ họp và làm thử với nhau với một quy trình và đề thi giả định.

Đến ngày thi thật, công ty cho đề và cho 15 phút để mỗi bạn tự chuẩn bị, sau đó là 30 phút để nhóm làm chung và thuyết trình. Trong 30 phút làm chung, tụi anh dùng 20 để thảo luận nhóm và 10 phút để thuyết trình. Sau khi hỏi, nhóm được có 30 phút cho phần Q&A từ ban giám khảo giám khảo có thể đặt câu hỏi cho cả nhóm hoặc từng người. Dù chuẩn bị kỹ thì tụi anh cũng cảm giác thời gian vẫn hơi gấp vì còn quá nhiều điều mà nhóm muốn truyền đạt.

Anh sẽ không nói quá kỹ về đề thi, nhưng có thể tiết lộ là đề thi rất cập nhật với thị trường và nhóm anh cũng chuẩn bị tạm gọi là hơi trúng tủ vì đã chuẩn bị đề thi giả định khá sát sao với đề công ty đưa ra. Và đề thi nào thì cũng thường gồm những phần chính như tình huống cơ hội/thách thức giải pháp để nhóm đưa ra ý kiến của mình.

Trong vòng thi này anh là nhóm trưởng nhưng anh nghĩ là làm nhóm trưởng hay không cũng không quá quan trọng vì chủ yếu là cách bạn dẫn dắt team, đưa ý kiến và tổng hợp ý kiến thế nào chứ không chỉ là chức danh. Ngoài ra nhóm cũng phân công thêm time-keeper, người ghi chú, và với phần thuyết trình thì bạn nào cũng được nói 1 phần.

Một vài kinh nghiệm mà anh rút ra được từ vòng này:

• Chuẩn bị kỹ là rất quan trọng vì nhờ đó mà nhóm anh áp dụng được rất nhiều thông tin đã nghiên cứu từ trước cũng như có khung sườn thảo luận và phân công giúp mọi chuyện diễn ra suôn sẻ và nhanh chóng hơn.
• Cần thể hiện được bề sâu khi tranh luận với fact and figure rõ ràng. Với trường hợp của nhóm anh, vì mọi người chuẩn bị chung quá kĩ nên hầu như khi thảo luận mọi người không đưa ra được ý kiến mới, hay chỉ nói được những gì trong slide đã ghi. Các bạn nên tự tìm hiểu, tự đào sâu và có những kiến thức, số liệu và lập luận của riêng mình.
• Trong phần thể hiện của mình, anh nghĩ điểm giúp anh thuyết phục được các anh chị chấm thi là vì sự tìm hiểu và chiều sâu trong hiểu biết vấn đề. Ví dụ với câu hỏi được đặt ra là Liệu trong tương lai, máy móc có thể thay thế con người được hay không?, ngoài việc nêu nhận định của bản thân, anh còn bổ sung với những con số mà anh đã tìm hiểu trước đó chẳng hạn như mạng lưới rộng khắp của kênh truyền thống chiếm bao nhiêu % doanh số với ngành hàng FMCG và mối quan hệ giữa người và người đóng vai trò quan trọng thế nào trong việc bán hàng từ đó dẫn đến kết luận là con người vẫn là nhân tố khó có thể thay thế được. Anh cũng so sánh ngành hàng FMCG với các ngành hàng công nghệ, start-up khác để nêu được điểm khác biệt giữa công ty và các ngành hàng khác.
• Về cách làm việc nhóm: nhìn chung vì nhóm đã chuẩn bị khá kỹ trong những ngày trước đó nên những ý chính đều được thống nhất chung và không gặp nhiều vấn đề về tranh luận ý kiến. Nhưng điều đó đồng thời cũng có nghĩa là mỗi bạn phải biết chọn thời điểm và ý kiến phù hợp nêu ra để bản thân mình cũng nổi bật trong quá trình thảo luận, có đóng góp cá nhân cụ thể. Nói cách khác, quá trình đưa ý kiến cá nhân sẽ giúp các anh chị tuyển dụng thấy ai thực sự hiểu biết, đào sâu được vấn đề và có tố chất phù hợp với Sales.
• Nên thể hiện tố chất phù hợp với công việc của Sales, văn hóa công ty: như nhanh nhẹn, giao tiếp tốt, đi thẳng vào vấn đề. Anh thấy có trường hợp các bạn nói nhiều nhưng nửa vời, không rõ nghĩa thì cũng không ấn tượng bằng các bạn nói ít nhưng chắc. Kể cả nếu bạn không phải là người bắt đầu vấn đề nhưng biết cách tiếp tục hoặc tổng hợp vấn đề một cách ngắn gọn, súc tích thì bạn vẫn thể hiện được thế mạnh của mình
• Với câu hỏi ai là người đóng góp nhiều nhất, anh nghĩ câu hỏi này cũng khá khó để trả lời. Chỉ lưu ý là miễn sao bạn nhớ rằng bạn cũng có vai trò rất quan trọng trong nhóm và làm sao để mọi người cũng thấy được điều đó nhé.

Một số bạn hỏi anh là nữ tham gia ứng tuyển Sales thì có thiệt thòi gì không anh nghĩ là không hẳn. Vì trong nhóm anh cũng có các bạn nữ, mọi người đều rất quan tâm và lo lắng cho các bạn, các bạn cũng thoải mái nêu ra ý kiến của mình và điểm anh thấy quan trọng nhất là dù là nữ nhưng các bạn cũng rất năng động, chịu khó nên cực kỳ phù hợp với Sales. Ngược lại, đôi lúc anh thấy con trai còn ngại chia sẻ ý kiến hơn con gái nữa chứ (cười).

Sau vòng này thì nhóm anh đậu 3 bạn và rớt 2 bạn.

Initial Interview

Vòng thi này diễn ra trong cùng 1 ngày, sau vòng thuyết trình nhóm khoảng vài tiếng. Các anh chị sẽ dựa trên những gì bạn đã thể hiện ở vòng thuyết trình nhóm để hỏi sâu thêm. Các anh chị phỏng vấn thường là Area Sales Manager và các anh chị phòng Đào tạo và phát triển Sales.

Với anh thì các anh chị không hỏi nhiều về Sales mà về tính cách, kỹ năng của bản thân hơn như hổi về gia đình, sở thích, thành tích quá khứ, v.v Anh nghĩ một phần vì trong quá trình thuyết trình nhóm, anh đã tận dụng cơ hội để nói kiến thức chuyên ngành của mình khá nhiều rồi. Một số bạn khác thì được đưa ra các case tình huống để giải quyết trong quá trình phỏng vấn.

Vì có thời gian nghỉ giữa lúc thuyết trình nhóm với phỏng vấn sơ bộ nên anh nghĩ những bạn nào cảm thấy phần thuyết trình chưa thể hiện được nhiều kiến thức với công việc thì nên tận dụng thời gian nghỉ trưa để xem kỹ lại hơn phần trình bày của mình, hihglight của công ty, phần thuyết trình của nhóm, các thách thức mà anh chị đã đặt ra ở vòng Q&A để có thể tận dụng cơ hội nói sâu hơn khi phỏng vấn.

Field challenge:

Ở vòng thi Field Challenge, công ty sẽ cung cấp đề trước qua một buổi họp online, kèm theo những hướng dẫn và sau đó đính kèm email đề chi tiết. Chủ yếu vòng thi này để giúp công ty và chính các bạn nhận thấy mình có phù hợp với định hướng của Sales không: từ môi trường, tính cách, cho đến kỹ năng.

Anh cũng sẽ không nói quá kỹ càng về đề thi nhé, đại khái là công ty sẽ cho bạn 1 đề và yêu cầu bạn tự đi khảo sát thị trường để phân tích tình hình kinh doanh cũng như các vấn đề mà công ty có thể gặp phải và giải pháp.

Sau khi nhận đề, nhóm anh đã quyết định gặp nhau trực tiếp mỗi ngày để thảo luận đề, và vì đề khá rộng nên nhóm quyết định chọn 1 vấn đề chính để phân tích và khảo sát. Sau đó nhóm bắt đầu lên kế hoạch cụ thể gồm: lên khung khảo sát, nền tảng lấy thông tin thị trường, khảo sát thử, hoàn thiện lại form khảo sát, và sau đó là khảo sát thật tại khu vực do công ty phân công, sau đó phân tích kết quả và hoàn thiện bài làm.

Một vài kinh nghiệm mà anh rút ra được khi đi thị trường:

• Hình ảnh và con số rất quan trọng nên ngoài việc ghi chú, các bạn nên chụp hình minh họa kỹ càng nhé.
• Anh nhận thấy đây cũng là một vòng thi khá thử thách vì các bạn phải khảo sát mà không có một chức danh thực tế từ công ty, phải chấp nhận bị phũ khá nhiều từ các anh chị, cô chú bán hàng vì mọi người lúc đầu sẽ không tin tưởng để bạn tiếp cận. Dù vậy, anh nghĩ đây cũng là một cách hay để các bạn thấy được mình có bản lĩnh của Sales không, và có nên tiếp tục đi tiếp hành trình này không (Cũng chia sẻ nhẹ là sau vòng này cũng có kha khá bạn tự rút lui vì lí do sức khỏe hoặc vì tự thấy mình không phù hợp với Sales).
• Ở vòng này nhóm anh gặp khó khăn do 1 thành viên rút lui giữa chừng nên các bạn phải gánh khối lượng công việc nhiều hơn dự kiến ban đầu cho mỗi người. Bản thân anh dù vậy vẫn cố gắng hoàn thành mục tiêu của mình và thậm chí đạt số lượng hơn dự kiến, và san sẻ cùng các bạn chung nhóm. Anh nghĩ với Sales việc đạt mục tiêu đặt ra ban đầu là cực kỳ quan trọng nên không thể lơ là.
• Có thể nói đây là một vòng thi khá vất vả vì hầu như ngày nào anh và các bạn cũng gặp nhau, hẹn nhau ráo riết và làm liên tục cả ngày không ngừng nghỉ. Hơn nữa, làm việc nhóm cũng có nhiều khó khăn vì ai đã vào vòng này đều là những người có khả năng nhất định, có cái tôi và ý kiến riêng của bản thân. Vì vậy cùng một đề bài mà sẽ có nhiều ý tưởng khác nhau và mất nhiều thời gian để thống nhất ý kiến. Bên cạnh đó, vì nhóm anh chọn lựa hướng làm hơi chi tiết quá nên mất nhiều thời gian để hệ thống hóa trong khi thời gian gửi bài lại gấp, và khi gửi slide cả nhóm cũng chưa thỏa mãn cách làm lắm.

Sau khi hoàn thành phần đi thị trường và nộp bài, nhóm có 1 tuần để chuẩn bị trước khi tiến vào vòng thuyết trình kết quả phân tích thị trường. Thời gian này nhóm của anh dùng để tự nhìn lại, đi sâu vào bài của mình hơn và cùng suy nghĩ cách để có thể thuyết trình hiệu quả hơn. Vào ngày thuyết trình, nhóm có 30 phút thuyết trình và hỏi đáp.

Trước đó nhóm có tập dợt với nhau, phân công và chia thời gian cụ thể. Các anh chị giám khảo cũng không quá gò bó và có thể hỏi xuyên suốt quá trình chứ không chỉ hỏi sau khi nhóm thuyết trình xong. Anh cũng nghĩ là được hỏi là một điều tốt, vì khi được hỏi nhiều thì ban giám khảo khai thác được nhiều từ nhóm, mình cũng có đất để thể hiện được nhiều hơn.

Một vài trải nghiệm thực tế của anh trong vòng thuyết trình bài phân tích thị trường

• Nhóm anh được nhận xét là có quá nhiều số liệu trong khi hình ảnh lại ít, và các luận điểm cũng quá nhiều nên nhìn chung nhóm chưa đưa ra một bức tranh tổng quan cho vấn đề hay cách giải quyết cụ thể. Vì vậy lần này bài của nhóm chưa được đánh giá cao. Đó cũng là lí do mà ở phần trên anh có nhấn mạnh sự quan trọng của hình ảnh khi đi thị trường.
• Anh nghĩ là không nên nói quá dài mà cần tập trung vào những vấn đề chính để phân tích bản thân slide của nhóm anh đã khá dài và mọi người cố gắng bám vào slide để nói nên phần trình bày không được tập trung lắm. Hơn nữa, dù nhóm đã vất vả khảo sát nhưng không chuẩn bị sẵn file kết quả để làm bằng chứng nên anh cũng hơi tiếc ở phần này.
• Cách các anh chị ban giám khảo hỏi sẽ thể hiện mình có hiểu vấn đề hay không, thông tin có được truyền tải đồng đều trong nhóm hay không. Anh tập trung vào việc nghĩ Sales mọi người hay ưu tiên nhìn những yếu tố nào (ví dụ bao phủ hàng hóa, trưng bày, v.v) nên đi sâu vào những phần này, thể hiện ngắn gọn, súc tích phần trình bày của mình.
• Nếu quay lại để thay đổi, anh nghĩ là anh và nhóm sẽ chọn vấn đề phân tích một cách tập trung và có chiều sâu hơn là nói quá nhiều vấn đề nhưng bị giới hạn bởi không gian và thời gian nên kết quả thành ra hời hợt, dài dòng.
• Khi được hỏi, mọi người đều có quyền trả lời. Với 2 bạn chưa may mắn tiếp tục được hành trình, anh nghĩ một phần vì các bạn khá bị động trong phần Q&A, chưa chủ động xung phong trả lời khi được hỏi mà các bạn chỉ nghĩ là ai nói phần đó thì người đó trả lời, hoặc một trường hợp khác là hiểu sai câu hỏi của các anh chị giám khảo mà không hỏi lại cho chắc lại trả lời theo cách nghĩ của mình nên bị lạc đề. Thời gian vòng thi này rất ngắn nên không thể đòi hỏi các anh chị kiên nhẫn với mình được mà bản thân mình cần phải rõ ràng trong cách trả lời cũng như khi lắng nghe câu hỏi.

Kết quả cuối cùng là mặc dù công ty không đánh giá cao bài nhưng vẫn có 2 người được vào vòng trong vì dù phần trình bày của team chưa tốt nhưng nhìn chung team vẫn hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, team work tốt, lúc thuyết trình thể hiện cũng khá ổn nhưng nói được mình đã làm gì, sẵn sàng tiếp thu feedback, v.v

Final Interview:

Sau khoảng 1 tuần của vòng phỏng vấn sơ bộ thì anh được gọi cho vòng phỏng vấn cuối cùng. Ở vòng này, anh nghĩ nên có tâm lý thoải mái nhưng không nên chủ quan vì đến vòng này rồi bạn vẫn có thể rớt.

Trong vòng phỏng vấn này, anh được hỏi nhiều về quan điểm sống, về những thách thức mà anh chị nghĩ anh sẽ gặp phải khi làm Sales, và quan trọng là hỏi về định hướng ví dụ như nếu được chọn giữa công việc văn phòng và Sales thì anh sẽ ưu tiên việc nào hơn. Bản thân anh hiểu rõ mình rất thích công việc Sales nên cứ một hướng mà nhắm chọn Sales làm đích đến cuối cùng cho mình.

Sau vòng thi Final Interview thì cuối cùng công ty đã chọn được những bạn Sales Fresher phù hợp, có cả nam lẫn nữ luôn nhé. Và anh thấy mình cũng rất vinh dự và may mắn vì được bắt đầu hành trình này với công ty mà anh thích!

Mong rằng những trải nghiệm thi Sales Fresher này của anh có thể giúp các bạn hiểu hơn về chương trình tuyển dụng Fresher ở vòng Sales và sẵn sàng ứng tuyển hơn nhé! Chúc các bạn may mắn.

Kí tên

Anh Sales Fresher Thích-Chia-Sẻ

Bài viết tổng hợp trọn bộ kinh nghiệm thi Management Trainee (Quản trị viên tập sự): https://bit.ly/kinhnghiemmt

Cập nhật thông tin về công việc đầu đời tại

• Founder Chương Khởi Điểm: https://chuongkhoidiem.com/chi-thu-la-ai
• Fan page: https://fb.com/chuongkhoidiem
• Fan page chuyên về Quản trị viên tập sự: https://fb.com/nextmt
• Group về Quản trị viên tập sự: https://fb.com/groups/thenextmt
• Fan page cho sinh viên khối kỹ thuật: https://fb.com/svkythuat
• Group cho sinh viên khối kỹ thuật: https://fb.com/groups/svkythuat
• Group tổng hợp cuộc thi dành cho sinh viên:https://fb.com/groups/cuocthisv
• Group tổng hợp workshop, training (online/offline) dành cho sinh viên:https://fb.com/groups/workshopsv
• Group tổng hợp chương trình tuyển thành viên, CTV, mentee... dành cho sinh viên:https://fb.com/groups/tuyenthanhviensv
• Youtube: https://youtube.com/chuongkhoidiem
• Website: https://chuongkhoidiem.com
• Facebook cá nhân của chị Thư: https://fb.com/ngbaphuongthu

Disclaimer: Article includes photos created by Freepik.com

Lưu ý: Tất cả các bài viết thuộc bản quyền của Chương Khởi Điểm, hoặc đã được Chương Khởi Điểm xin phép tác giả. Vui lòng không đăng tải lại hoặc sao chép dưới bất kỳ mọi hình thức trước khi được sự đồng ý của Chương Khởi Điểm.